قرارداد هوشمند (Smart Contract) با حذف واسطه‌ها تحولی در توافقات ایجاد کرده است. این توافقات دیجیتال که به‌طور خودکار اجرا می‌شوند، با استفاده از کد قراردادهای هوشمند در شبکه‌های بلاکچین عمل کرده و شفافیت، اتوماسیون و امنیت را فراهم می‌آورند. این قراردادها پایه و اساس بسیاری از کاربردهای بلاکچین را تشکیل می‌دهند؛ از توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) گرفته تا برنامه‌های غیرمتمرکز و متاورس.
در این مقاله، به بررسی کاربردهای اسمارت کانترکت می‌پردازیم و توضیح می‌دهیم که چرا این قراردادها در حال بازتعریف صنایع در سراسر جهان هستند. همچنین بهترین ابزارها برای ایجاد این قراردادها را معرفی میکنیم و نکات مهمی که هنگام استفاده از آن‌ها بایستی رعایت کرد را بیان خواهیم کرد.
قرارداد هوشمند چیست؟
قرارداد هوشمند (Smart Contract) توافقی دیجیتال است که در شبکه بلاکچین امضا و ذخیره می‌شود و زمانی که شرایط آن محقق شوند، به‌طور خودکار اجرا می‌گردد. این شرایط با زبان‌های برنامه‌نویسی ویژه بلاکچین مانند سالیدیتی (Solidity) نوشته می‌شوند.
همچنین می‌توان قرارداد هوشمند را نوعی برنامه بلاکچینی دانست که به تمام طرفین اجازه می‌دهد وظایف خود در یک تراکنش را به‌درستی و بدون نیاز به واسطه انجام دهند. این نوع برنامه‌ها معمولاً «برنامه غیرمتمرکز» یا dApp نامیده می‌شوند.
پیشنهاد میکنیم مقاله برنامه غیرمتمرکز (DApps) چیست را مطالعه بفرمایید.
اگرچه بلاکچین بیشتر به‌عنوان فناوری زیرساختی بیت کوین شناخته می‌شود، اما از آن زمان تاکنون به یک فناوری تأثیرگذار در زمینه‌های مختلف تبدیل شده است. به‌عنوان نمونه، یک تولیدکننده می‌تواند برای دریافت مواد اولیه، پرداخت‌ها را از طریق قرارداد هوشمند تنظیم کند و تأمین‌کننده نیز زمان ارسال کالا را برنامه‌ریزی کند. بر اساس قرارداد بین دو سازمان، پرداخت می‌تواند به‌صورت خودکار و پس از ارسال یا تحویل کالا، به فروشنده منتقل شود.
تاریخچه قراردادهای هوشمند
نیک سابو (Nick Szabo)، دانشمند علوم کامپیوتر اهل ایالات متحده که در سال ۱۹۹۸ ارز مجازی‌ای به نام «بیت گلد» را معرفی کرده بود (ده سال پیش از پیدایش بیت‌کوین)، نخستین کسی بود که در سال ۱۹۹۴ مفهوم قرارداد هوشمند را مطرح کرد. سابو، اسمارت کانترکت را به عنوان سازوکارهایی دیجیتال برای اجرای خودکار مفاد یک قرارداد توصیف کرد.
بسیاری از پیش‌بینی‌هایی که سابو در مقاله خود ارائه کرده بود، امروزه به‌گونه‌ای در زندگی روزمره ما حضور دارند که حتی از خود فناوری بلاکچین نیز پیشی گرفته‌اند. با این حال، در آن زمان امکان پیاده‌سازی این ایده وجود نداشت، زیرا فناوری لازم، به‌ویژه دفترکل توزیع‌شده، هنوز وجود نداشت.
در سال ۲۰۰۸، ساتوشی ناکاموتو فناوری انقلابی بلاکچین را در یک وایت‌پیپر معرفی کرد. این فناوری از تکرار تراکنش‌ها در بلاک‌های دیگر جلوگیری می‌کرد. با ظهور فناوری‌های نوین، بستر مناسبی برای رشد قرارداد هوشمند فراهم شد. پنج سال بعد، پلتفرم بلاکچینی اتریوم امکان استفاده عملی از قراردادهای هوشمند را مهیا ساخت. اتریوم همچنان یکی از رایج‌ترین پلتفرم‌ها برای اجرای اسمارت کانترکت به شمار می‌رود.
قرارداد هوشمند چگونه کار می‌کند؟
مانند هر قرارداد دیگری، قرارداد هوشمند نیز نوعی توافق الزام‌آور میان دو طرف است. با این تفاوت که به‌جای واسطه‌های انسانی یا سیستم‌های متمرکز، از کد برای بهره‌برداری از مزایای فناوری بلاکچین استفاده می‌کند و در نتیجه، کارایی، شفافیت و محرمانگی بیشتری به همراه دارد. اجرای قرارداد هوشمند بر پایه دستورات ساده‌ای مانند «اگر/زمانی‌که… آنگاه…» انجام می‌شود که در قالب کد روی بلاکچین نوشته می‌شوند.
مراحل عملکرد یک قرارداد هوشمند عبارت‌اند از:
توافق
طرف‌هایی که قصد انجام تراکنش یا مبادله کالا و خدمات را دارند، ابتدا باید بر سر مفاد و شرایط توافق به اجماع برسند. همچنین باید مشخص کنند که قرارداد هوشمند چگونه عمل خواهد کرد و چه معیارهایی باید برای اجرای آن محقق شود.
ایجاد قرارداد
طرف‌های معامله می‌توانند قرارداد هوشمند را خودشان ایجاد کنند یا با یک ارائه‌دهنده خدمات قرارداد هوشمند همکاری داشته باشند. مفاد قرارداد در قالب زبان برنامه‌نویسی نوشته می‌شود. در این مرحله، بررسی دقیق امنیت قرارداد بسیار حیاتی است.
انتشار روی بلاکچین
پس از نهایی شدن قرارداد، باید روی شبکه بلاکچین منتشر شود. این فرایند مشابه ارسال تراکنش‌های عادی رمزارزی است و کد قرارداد در بخش داده تراکنش قرار می‌گیرد. زمانی که تراکنش تأیید شود، قرارداد روی بلاکچین فعال شده و دیگر قابل تغییر یا لغو نخواهد بود.
پایش شرایط
قرارداد هوشمند به‌گونه‌ای طراحی می‌شود که بلاکچین یا منابع معتبر دیگری را برای بررسی تحقق شرایط از پیش تعیین‌شده زیر نظر دارد. این شرایط می‌توانند هر چیزی باشند که به‌صورت دیجیتال قابل تأیید باشند؛ مانند رسیدن به تاریخ مشخص، پرداخت وجه یا انجام یک رویداد خاص.
اجرا
زمانی که شرایط تعیین‌شده محقق شوند، قرارداد هوشمند طبق دستور «اگر/زمانی‌که… آنگاه…» فعال می‌شود. این مرحله ممکن است یک یا چند اقدام را شامل شود؛ مثلاً انتقال وجه به فروشنده یا ثبت مالکیت دارایی به نام خریدار.
ثبت نتیجه
نتیجه اجرای قرارداد بلافاصله روی بلاکچین ثبت می‌شود. شبکه بلاکچین اقدامات انجام‌شده را تأیید، فرآیند را به‌عنوان یک تراکنش ثبت و نسخه نهایی توافق را روی بلاکچین ذخیره می‌کند. این سند در هر زمان قابل مشاهده است.
انواع قرارداد هوشمند
قرارداد هوشمند را می‌توان به سه دسته کلی تقسیم کرد: قراردادهای حقوقی، سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز (DAO)، و قراردادهای منطقی. در ادامه، هر یک از این سه نوع را با جزئیات بیشتری بررسی میکنیم.
قرارداد هوشمند حقوقی
قرارداد هوشمند حقوقی ساختاری مشابه قراردادهای سنتی دارد، با این فرم کلی: «اگر این اتفاق بیفتد، آنگاه آن اتفاق رخ می‌دهد». از آنجا که این قراردادها روی بلاکچین ثبت می‌شوند و قابل تغییر نیستند، شفافیت بسیار بیشتری نسبت به اسناد سنتی میان طرف‌های قرارداد فراهم می‌کنند.
طرفین با استفاده از امضای دیجیتال قرارداد را اجرا می‌کنند. اگر پیش‌شرط‌هایی مانند رسیدن به یک تاریخ مشخص یا انجام یک پرداخت محقق شوند، این قراردادها می‌توانند به‌طور خودکار اجرا شوند. در صورت عدم اجرای تعهدات، امکان پیگیری حقوقی و عواقب قانونی برای طرف متخلف وجود دارد.
پیشنهاد میکنیم مقاله امضای دیجیتال چیست را مطالعه بفرمایید.
سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز (DAO)
سازمان‌های DAO گروه‌هایی هستند که با استفاده از قراردادهای هوشمند اداره می‌شوند و تصمیم‌گیری در آن‌ها به‌صورت جمعی و دموکراتیک انجام می‌شود. DAOها ساختار سازمانی‌ای مبتنی بر بلاکچین دارند و بدون مدیر یا رئیس عمل می‌کنند. قوانین عملکرد این سازمان‌ها و نحوه تخصیص منابع مالی در کد قرارداد هوشمند آن‌ها تعریف شده است.
مثالی از این نوع، پروژه VitaDAO است که از فناوری بلاکچین برای اداره یک جامعه پژوهشی علمی استفاده می‌کند.
قرارداد منطقی کاربردی (ALC)
قرارداد منطقی کاربردی شامل کدهای برنامه‌نویسی است که معمولاً با چندین قرارداد بلاکچینی دیگر در ارتباط و هماهنگ‌اند. این قراردادها برای برقراری ارتباط میان سیستم‌های مختلف طراحی شده‌اند؛ مانند اینترنت اشیا (IoT) یا یکپارچگی بین بلاکچین‌ها.
پیشنهاد میکنیم مقاله اینترنت اشیا چیست را مطالعه بفرمایید.
برخلاف دو نوع دیگر، این قراردادها بین افراد یا سازمان‌ها امضا نمی‌شوند، بلکه بین ماشین‌ها یا میان قراردادهای دیگر اجرا می‌شوند.
۱۰ کاربرد برتر اسمارت کانترکت
کاربردهای قراردادهای هوشمند بسیار متنوع‌اند و در صنایع مختلف گسترش یافته‌اند. در ادامه به ۱۰ مورد از مهم‌ترین استفاده‌های آن‌ها اشاره می‌شود:
پرداخت حق امتیاز در صنعت رسانه و سرگرمی
هنرمندان تازه‌وارد برای کسب درآمد به پلتفرم‌های استریمینگ تکیه دارند. قرارداد هوشمند می‌تواند روند پرداخت حق امتیاز را تسهیل کنند. برای نمونه، این قراردادها می‌توانند سهم شرکت ضبط موسیقی و هنرمند را مشخص کرده و پرداخت‌ها را به‌صورت آنی و خودکار انجام دهند، که این موضوع برای همه طرف‌ها مزیت بزرگی به‌شمار می‌رود.
همچنین قرارداد هوشمند می‌توانند مشکل تقسیم درآمد در دنیای محتوای آنلاین (OTT) را حل کند، جایی که دیگر قراردادهای سنتی شبکه‌ای کاربرد ندارند. این فناوری به هنرمندان تازه‌کار یا کمتر شناخته‌شده اجازه می‌دهد که پرداخت‌های کوچک اما منظم دریافت کنند.
اپلیکیشن‌های امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)
با استفاده از رمزارزها و قرارداد هوشمند، اپلیکیشن‌های امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) می‌توانند خدمات مالی را بدون نیاز به واسطه ارائه دهند. دیفای دیگر به تراکنش‌های همتا به همتا محدود نیست. در این پلتفرم‌ها، قراردادهای هوشمند عملیات پیچیده‌تری مانند وام‌دهی، وام‌گیری یا انجام معاملات مشتقه را نیز ممکن کرده‌اند.
تبدیل دارایی‌ها به توکن‌های غیرمثلی (NFT)
قرارداد هوشمند با تعریف مالکیت و مدیریت انتقال‌پذیری دارایی‌های دیجیتال، امکان خلق توکن‌های غیرمثلی (NFT) را فراهم کرده است. این قراردادها همچنین می‌توانند شامل شروطی مانند پرداخت حق امتیاز، یا ارائه حق دسترسی به پلتفرم‌ها یا نرم‌افزارها باشند. در واقع، اسمارت کانترکت باعث شده است دارایی‌های دیجیتال ارزش واقعی و قابل لمس پیدا کنند، درست مانند دارایی‌های فیزیکی.
بازارهای داده B2B
بازار داده، بستری است که در آن کاربران می‌توانند مجموعه‌های مختلف داده یا جریان‌های اطلاعاتی را از منابع گوناگون خرید و فروش کنند. قراردادهای هوشمند، شکل‌گیری بازارهایی پویا و در حال رشد را ممکن می‌سازند که در آن تراکنش‌ها به‌صورت خودکار، امن و بدون نیاز به دخالت انسانی انجام می‌گیرند. یکی از نمونه‌های موفق در این زمینه، پلتفرم Datapace است که از قرارداد هوشمند برای تبادل داده بهره می‌برد.
مدیریت زنجیره تأمین
قرارداد هوشمند به دلیل قابلیت اجرای خودکار، بدون نیاز به واسطه یا شخص ثالث عمل می‌کند. یک سازمان می‌تواند برای مدیریت کل زنجیره تأمین خود از اسمارت کانترکت استفاده کند. این روش، نیاز به مدیریت و ممیزی‌های مکرر را کاهش می‌دهد. به‌عنوان مثال، اگر محموله‌ای دیرتر از زمان تعیین‌شده تحویل داده شود، قرارداد می‌تواند به‌صورت خودکار اقدامات لازم مانند ارسال هشدار یا اعمال جریمه را انجام دهد تا روند اجرا بدون اختلال ادامه یابد.
کارت‌های هویتی دیجیتال
کاربران می‌توانند اطلاعات اعتباری یا دارایی‌های دیجیتال خود را در قالب قرارداد هوشمند ذخیره کنند تا کارت هویتی دیجیتال بسازند. زمانی که این قراردادها به خدمات مختلف آنلاین متصل شوند، سایر ذینفعان می‌توانند بدون افشای هویت واقعی افراد، اطلاعات مورد نیاز را درباره آن‌ها دریافت کنند.
برای نمونه، این قراردادها می‌توانند شامل امتیاز اعتباری باشند که وام‌دهندگان با استفاده از آن، متقاضیان وام را بدون نیاز به بررسی هویت یا اعمال تبعیض بررسی کنند. همچنین، متقاضیان کار می‌توانند سوابق شغلی خود را به‌گونه‌ای به اشتراک بگذارند که خطر تبعیض جنسیتی در فرآیند استخدام از بین برود.
نظرسنجی‌ها و انتخابات
رأی‌گیری می‌تواند در بستری امن و مبتنی بر قرارداد هوشمند انجام شود و احتمال دستکاری آرا را به‌شدت کاهش دهد. به‌دلیل رمزنگاری، هر رأی در دفتر کل ثبت می‌شود و رمزگشایی از آن بسیار دشوار است.
علاوه‌بر این، قرارداد هوشمند می‌توانند باعث افزایش مشارکت مردم در انتخابات شود؛ زیرا با وجود یک سیستم رأی‌گیری آنلاین مبتنی بر اسمارت کانترکت، افراد دیگر نیازی به حضور فیزیکی در مراکز رأی‌گیری نخواهند داشت.
معاملات املاک
قراردادهای هوشمند می‌توانند روند انتقال مالکیت در حوزه املاک را تسریع کنند. این قراردادها به‌صورت خودکار ایجاد و اجرا می‌شوند. برای مثال، پس از پرداخت هزینه ملک از سوی خریدار، قرارداد هوشمند می‌تواند بلافاصله مالکیت دارایی را بر اساس اطلاعات پرداخت ثبت‌شده در بلاکچین، به خریدار منتقل کند.
مدیریت داده‌های حوزه سلامت
قرارداد هوشمند می‌توانند شفافیت و کارآمدی ثبت داده‌ها در حوزه سلامت را متحول کند. برای مثال، در کارآزمایی‌های بالینی، این قراردادها می‌توانند با تضمین صحت داده‌ها، انگیزه بیشتری برای مشارکت ایجاد کنند.
همچنین، بیمارستان‌ها می‌توانند سوابق بیماران را به‌دقت ثبت کرده و روند وقت‌دهی، رسیدگی به بیماران، یا ارجاع به بخش‌های دیگر را با کمک قراردادهای هوشمند به‌صورت مؤثرتری مدیریت کنند.
حقوق مدنی
قراردادهای هوشمند می‌توانند در صنعت حقوق نیز جایگاه قابل‌توجهی پیدا کنند. از آن‌ها می‌توان برای تنظیم قراردادهای حقوقی یا اجتماعی استفاده کرد که از نظر قانونی الزام‌آور باشند.
در برخی مناطق آمریکای شمالی، دولت‌ها اسمارت کانترکت را به‌عنوان جایگزین اسناد دیجیتال رسمی به رسمیت شناخته‌اند. برای نمونه، در ایالت کالیفرنیا می‌توان گواهی‌های ازدواج یا تولد را به‌شکل قرارداد هوشمند صادر کرد.
مزایای قراردادهای هوشمند
مانند هر فناوری دیگری، قراردادهای هوشمند نیز مزایا و معایب خاص خود را دارند. در ابتدا، به مزایای قراردادهای هوشمند اشاره میکنیم. دلایل اصلی استفاده از اسمارت کانترکت عبارتند از:
منبع واحد حقیقت
همه افراد در هر زمان داده‌های یکسانی دارند، که احتمال سوءاستفاده از مفاد قرارداد را کاهش می‌دهد. این امر موجب تقویت اعتماد و امنیت می‌شود، زیرا اطلاعات مربوط به قرارداد در طول مدت آن برای همه طرف‌ها قابل دسترسی است. علاوه‌بر این، تراکنش‌ها به‌طور خودکار تکرار می‌شوند تا همه طرف‌های درگیر یک نسخه از آن‌ها داشته باشند.
کاهش تلاش‌های انسانی
قرارداد هوشمند نیازی به تأیید یا نظارت انسانی ندارد. این امر به شرکت‌کنندگان استقلال و خودمختاری می‌دهد، به‌ویژه در مورد DAOها. این ویژگی ذاتی اسمارت کانترکت، مزایای اضافی همچون صرفه‌جویی در هزینه‌ها و تسریع در فرایندها را به همراه دارد.
جلوگیری از اشتباهات
یک پیش‌نیاز اساسی برای هر قرارداد این است که تمام شرایط و مفاد آن به‌طور دقیق ثبت شوند. هر گونه غفلت می‌تواند منجر به مشکلات جدی در آینده، از جمله جریمه‌های نامتناسب و پیچیدگی‌های قانونی شود. قراردادهای هوشمند خودکار از بروز اشتباهات ناشی از پرکردن فرم‌ها جلوگیری می‌کنند. این یکی از بزرگ‌ترین مزایای آن‌هاست.
اعتماد صفر به‌طور پیش‌فرض
تمام ساختار اسمارت کانترکت یک قدم فراتر از مکانیسم‌های سنتی است. این بدان معناست که نیازی به اعتماد به رفتار معتبر دیگر طرف‌ها در حین یک تراکنش وجود ندارد.
یک تراکنش یا مبادله به‌عنوان یک جزء اساسی، به اعتماد نیاز ندارد و با استانداردهای امنیتی اعتماد صفر سازگار است. از آنجا که قراردادهای هوشمند در یک شبکه غیرمتمرکز اجرا می‌شوند، تمام جنبه‌های شبکه شفاف‌تر، عادلانه‌تر و برابرتر هستند و هیچ‌گونه ریسکی از گسترش امتیازات وجود ندارد.
پشتیبانی داخلی
این قراردادها جزئیات ضروری تراکنش‌ها را ذخیره می‌کنند. بنابراین، هر زمان که داده‌های شما در یک قرارداد استفاده می‌شود، برای ارجاع‌های آینده به‌طور نامحدود ذخیره می‌شود. در صورت از دست رفتن داده‌ها، بازیابی این ویژگی‌ها بسیار ساده است.
معایب و چالش های قراردادهای هوشمند
در اینجا به برخی از معایب و چالش‌هایی که باید در استفاده از قرارداد هوشمند مدنظر قرار دهید، اشاره میکنیم:
۱. سختی و پشتیبانی نامتوازن
تغییر پروتکل‌های اسمارت کانترکت تقریباً غیرممکن است و رفع خطاهای کد می‌تواند پرهزینه و زمان‌بر باشد. حتی اگر قراردادهای هوشمند مطابق با قوانین کشورهای مختلف طراحی شوند، ممکن است تضمین رعایت آن‌ها در سطح جهانی دشوار باشد.
۲. مشکل در ثبت داده‌های غیرقابل اندازه‌گیری
رای کسب‌وکارهایی که داده‌های قابل اندازه‌گیری دارند، مانند مالی یا کشاورزی، تنظیم قراردادهای هوشمند نسبتاً ساده است. اما همه صنایع از معیارهای قابل اندازه‌گیری استفاده نمی‌کنند، مانند مواردی که باید در آن‌ها کارهای خلاقانه ارزیابی شوند.
۳. تضاد با مقررات حفاظت از داده‌ها (GDPR)
مقررات حفاظت از داده‌های عمومی (GDPR) حق فراموشی را برای شهروندان خود تضمین می‌کند. افراد می‌توانند درخواست کنند که داده‌های دیجیتال مربوط به آن‌ها حذف شود. با این حال، اگر یک قرارداد قانونی دیجیتال فردی را موظف کند، این قرارداد نمی‌تواند حذف یا ویرایش شود.
۴. کمبود مهارت‌ها
ایجاد قرارداد هوشمند نیازمند تخصص در مهندسی نرم‌افزار است. توسعه اسمارت کانترکت با توسعه نرم‌افزارهای سنتی تفاوت دارد، زیرا به برنامه‌نویسانی نیاز دارد که هم تخصص سازمانی داشته باشند و هم با زبان‌های برنامه‌نویسی غیرسنتی مانند Solidity آشنا باشند. این مهارت‌ها به راحتی در دسترس نیستند.
۵. مسائل مقیاس‌پذیری
در نهایت، مسئله مقیاس و حجم تراکنش‌ها مطرح است. به‌طور مثال، ویزا در حال حاضر قادر است تقریباً ۲۴,۰۰۰ تراکنش در ثانیه پردازش کند. بر اساس به‌روزرسانی سال ۲۰۲۳ وُرلدکوین، اتریوم که بزرگ‌ترین بلاکچین برای قراردادهای هوشمند در جهان است، تنها قادر به پردازش ۳۰ تراکنش در ثانیه است.
بهترین ابزارهای قرارداد هوشمند
در اینجا برخی از بهترین ابزارها برای توسعه‌دهندگان اسمارت کانترکت آورده شده است:
۱. BoringSolidity
BoringSolidity مجموعه‌ای از کتابخانه‌ها برای توسعه قراردادهای هوشمند سالیدیتی است که هدف آن ساده‌سازی و استانداردسازی وظایف روزمره، کاهش نقاط ضعف و بهبود کیفیت کلی کد می‌باشد. این ابزار توسط ConsenSys Diligence، یک شرکت معتبر بررسی امنیت در صنعت بلاکچین، توسعه داده شده است.
۲. Chainlink
اوراکل‌ها در بلاکچین داده‌های دنیای واقعی را از منابع مختلف جمع‌آوری کرده و آن‌ها را از طریق بلاکچین به قرارداد هوشمند منتقل می‌کنند. Chainlink یکی از پیشرفته‌ترین راه‌حل‌های اوراکل در دسترس امروز است. این ابزار داده‌های قابل‌اعتماد و مقاوم در برابر دستکاری را برای پشتیبانی از قراردادهای هوشمند در بلاکچین‌های مختلف فراهم می‌کند.
۳. Ethcode
Ethcode به‌عنوان یک افزونه برای Visual Studio Code عمل می‌کند که برای توسعه اسمارت کانترکت اتریوم طراحی شده است. این ابزار محیطی کاربرپسند برای توسعه متن، رفع اشکال یا تست واحد کدهای قراردادی فراهم می‌آورد. کد استفاده‌شده در Ethcode متن‌باز است و برای کاربران مایکروسافت به‌راحتی قابل استفاده است.
۴. Octopus
Octopus ابزاری است که برای ارزیابی عمیق کد منبع قرارداد هوشمند استفاده می‌شود. این ابزار امکاناتی برای ارزیابی کد مانند اجرای نمادین، تحلیل جریان تماس یا تحلیل جریان کنترل فراهم می‌کند. این ویژگی‌ها به شما امکان می‌دهند تا خطاهای قرارداد را قبل از اینکه خیلی دیر شود شناسایی و اصلاح کنید.
۵. OpenZeppelin
OpenZeppelin به یکی از برجسته‌ترین ابزارهای بدون کد در قرارداد هوشمند تبدیل شده است. این چارچوب متن‌باز کتابخانه‌ای از قراردادهای هوشمند امن و قابل‌ادغام را ارائه می‌دهد که توسط جامعه مرور و بررسی شده‌اند. همچنین، خدمات بررسی و احراز هویت قراردادهای هوشمند را نیز ارائه می‌دهد.
۶. سالیدیتی (Solidity)
سالیدیتی (Solidity) زبان اصلی است که برای ایجاد قرارداد هوشمند در بلاکچین اتریوم استفاده می‌شود. از نظر رابط کاربری، شباهت‌هایی با Python، C++ و JavaScript دارد. از آنجا که این زبان با ماشین مجازی اتریوم (EVM) سازگار است، برنامه‌های نوشته‌شده با سالیدیتی می‌توانند روی بلاکچین‌های دیگر مانند Polygon و Avalanche نیز اجرا شوند.
بهترین شیوه‌ها برای استفاده از اسمارت کانترکت
هنگام کار با قرارداد هوشمند، باید به نکات زیر توجه کرد:
۱. سادگی را در اولویت قرار دهید
اضافه کردن یک قرارداد هوشمند به یک توافق‌نامه ارزش افزوده ایجاد می‌کند و مزایای بلاکچین را آزاد می‌کند. از طرف دیگر، منطق پیچیده قرارداد می‌تواند به خطاها یا اتلاف وقت منجر شود. بنابراین، توسعه منطق ساده قرارداد برای پیاده‌سازی فرآیندهای دیجیتال بهینه بسیار حائز اهمیت است. استفاده از کدهای نوشته‌شده قبلی منطقی است، زیرا احتمال بروز خطاهای اجرایی را کاهش می‌دهد.
۲. قراردادها را به‌طور منظم به‌روزرسانی کنید
در جریان قراردادها بودن به شما این امکان را می‌دهد که خطاها یا نقاط آسیب‌پذیر که باید برطرف شوند را شناسایی کنید. همچنین، بررسی‌های ایمنی و به‌روزرسانی‌های مکرر به نسخه‌های جدید، تجربه کاربری را بهبود می‌بخشد و تراکنش‌ها را ایمن نگه می‌دارد. از آنجا که در قراردادهای هوشمند دخالت انسانی وجود ندارد، به‌روزرسانی آن‌ها به‌ویژه مهم است.
۳. نسخه‌های کامپایلر را برای کد قراردادهای هوشمند قفل کنید
توسعه‌دهندگان نرم‌افزار اغلب اشتباه می‌کنند و نسخه کامپایلر را در کد قراردادها تأمین نمی‌کنند. با ذکر صریح نسخه‌های کامپایلر، اطمینان حاصل می‌کنید که قراردادهای شما در تمام محیط‌ها به‌طور یکسان عمل می‌کنند و از مشکلات ناشی از انتشار و احراز هویت جلوگیری می‌کنید.
۴. آزمایش دقیق انجام دهید
ارزیابی قراردادها در شبکه تست قبل از استقرار آن‌ها در شبکه اصلی ضروری است. این کار باید به شما این امکان را بدهد که نقص‌ها یا اختلالات را قبل از اینکه تبدیل به مشکل بزرگی شوند، شناسایی کنید. این بهترین شیوه بسیار مهم است زیرا اصلاح اسمارت کانترکت پس از راه‌اندازی آن‌ها دشوار است.
۵. با کارشناسان برای انجام ممیزی مستقل همکاری کنید
از آنجا که قرارداد هوشمند در یک شبکه غیرمتمرکز و بدون نیاز به اعتماد عمل می‌کند، کد باید مورد اعتماد باشد. نقص‌های یک قرارداد هوشمند می‌توانند مورد حمله قرار بگیرند و وجوه واریز شده ممکن است سوءاستفاده شود. بنابراین، انجام ممیزی امنیتی بسیار ضروری است.
جمع بندی
اسمارت کانترکت پتانسیل تغییر کامل تراکنش‌های دیجیتال را دارد. آن‌ها می‌توانند شرایط و ضوابط تغییرناپذیر را اعمال کنند و شفافیت را بین ذینفعان حفظ کنند. این تکنولوژی با چالش‌هایی مانند کمبود مهارت‌ها و پشتیبانی ناکافی مواجه است؛ با این حال، این مسائل با گذشت زمان قابل حل هستند. دانستن نحوه کارکرد قرارداد هوشمند و ابزارهای توسعه و استفاده از آن‌ها برای سازمان‌ها حیاتی خواهد بود تا بتوانند بیشترین بهره را از این تکنولوژی در دوران وب غیرمتمرکز ببرند.
